Հենց որ Մեսրոպը մուշ-մուշ քնեց, մայրիկը ձեռքն առավ հեքիաթների գիրքը, որ իմանա՝ ինչ արկածներ է ունեցել իր բալիկն արևի վրա: Առաջին հեքիաթը նա կարդացել էր այստեղ:
Եվ եթե չեք մոռացել, երկրորդ հեքիաթում Մեսրոպն իր հրաշք գնդակի հետ պետք է հայտնվեր արևի երկրում:
Եվ այսպես՝ Մեսրոպի հեքիաթը եկավ: Մեսրոպն արևի երկրում էր...
Գնդակ-արեգակը շատ սիրեց Մեսրոպին: Նա փոքրիկին տարավ ուղիղ արևի սիրտը, որտեղ ապրում էին արևի բալիկները: Նրանք փոքրիկ ոսկեգույն գնդակներ էին՝ Մեսրոպի գնդակի նման զվարթ ու թռվռուն:
Կար-չկար մի թագավորի տղա։ Նա ուզում էր ամուսնանալ արքայադստեր հետ, միայն թե աղջիկն իսկական արքայադուստր լիներ։
Ժամանակով մեր աշխարհքում մի մարդ է լինում։ Էս վաճառականը ունենում է մի աղջիկ, անունը՝ Ծաղիկ։ Ծաղիկ որ ծաղիկ, էնքան քնքուշ, էնքան նախշուն, էնքան սիրուն է լինում։
Հերը անչափ սիրելիս է լինում աղջկանը։ Մի անգամ էլ օտարություն գնալիս հարցնում է․
— Ի՞նչ կուզես քեզ համար բերեմ։
Թե՝ եդեմական ծաղիկը կուզեմ ինձ համար բերես։
— Լավ,— ասում է,— կբհրեմ։
Գնում է, աշխարհքից աշխարհք անց է կենում, իր առուտուրն անում է, իր գործը պրծնում, ուզում է աղջկա համար էլ եդեմական ծաղիկը գտնի, որ տուն գա։ Դես է հարցնում եդեմական ծաղիկ, դեն է հարցնում եդեմական ծաղիկ, ոչով չի իմանում, թե ինչ բան է եդեմական ծաղիկը կամ որտեղ է բացվում։ Վերջը մի ծեր մարդ է պատահում։ Էս ծեր մարդը մի ճամփա է ցույց տալի, ասում է՝ էս ճամփով որ գնաս, էսինչ տեղը կգտնես քո հարցրած ծաղիկը։ Բայց զգույշ կաց Սիպտակ դևից, նա եդեմական ծաղկին հսկում է։
Շահ-Աբասի ժամանակ հեռու աշխարհից դերվիշի հագուստով մի մարդ է գալիս Սպահան քաղաքը։ Քաղաքի ընդարձակ հրապարակի մեջ այդ դերվիշը մի մեծ շրջան է քաշում փայտով, ինքն էլ կշտին նստում լուռ ու մունջ։ Անցուդարձ անողները նայում են և զարմանալով հարցնում, թե՝ դու ո՞վ ես, այս ի՞նչ բան է, որ դու քաշել ես. արդյոք մի թալիսման չէ՞ սա, և մեզ համար բարի՞, թե՞ չար թալիսման է: Դերվիշը բնավ չի խոսում։ Ամբողջ քաղաքը վարանման մեջ է ընկնում, թե՝ սա ի՞նչ կնշանակե արդյոք։ Վերջը իմաց են տալիս Շահ-Աբասին, թե՝ այսպիսի մի դերվիշ է եկել...
Շահ-Աբասը իր գիտնականներից մեկին ուղարկում է, որ տեսնե ի՞նչ բան է, ի՞նչ է դերվիշի ուզածը, ինչո՞ւ է ժողովրդին սարսափի մեջ գցել։
Գիտնականը գնում է և ասում դերվիշին. — Ո՛վ մարդ, ես հասկանում եմ քո միտքը։ Քո շրջանը նշանակում է երկինք։ Դատարկ է մեջը։ Այդ նշանակում է, որ դու ուզում ես երկինքը կապել, որ ոչ մի ամպ չլինի այնտեղ, որ է՛լ անձրև չգա, սով ընկնի մեր աշխարհքը։ Գիտե՛մ, գիտե՛մ, որ դու կարող ես այդ բոլորն անել, բայց խղճա՛ մեզ,
Լինում են, չեն լինում՝ լինում են մի պառավ մարդ ու կնիկ, ունենում են երեք աղջիկ։ Օրերից մի օր մարդը մեռնում է, արևը ձեզ է բաշխում, մնում է կնիկը։ Էս կնիկը գիտենում է, որ իր մարդը ոսկով ու արծաթով լիքը մի մեծ քսակ է թողել, ու մտքումը մխիթարվում է, ասում է․ «Հերները մեռավ, գոնե աղջիկներս քաղցած չեն մնալ»։ Բայց ինչպես կարգն ու օրենքն է՝ մեռելը դեռ հողավորած-թաղած չեն լինում, որ աղքատի կերպ մտած մի կախարդ գալիս է, իբրև թե ողորմություն է խնդրում, աջողեցնում է՝ քսակը ձեռք է գցում ու ծլկում, էնպես, որ չեն կարողանում իմանան, թե որ կողմից եկավ ու որ կողմը չքացավ։
Էսպես խեղճ կնիկը երեք որբ աղջկանով աղքատանում է ու, ճարը կտրած, օր ու գիշեր է անում, աշխատում, որ կարողանա իր երեխանցը պահի, մեծացնի։
Լեռներից այն կողմ կար մի անտառ։ Անտառի թավուտում ապրում էր մի ծեր արջ, որն ուներ երկու տղա։
Մի օր Ոսկեգույն վիշապիկը, որ ապրում էր արևի սրտում, հյուր եկավ փոքրիկ Մեսրոպին: Նրանք լավ ընկերներ էին: Նստեցին բազմոցին, ու Մեսրոպի մայրիկը երկուսին էլ տրորած բանանով ու կաթնաշոռով կերակրեց: Հետո խաղացին իրար հետ: Մեսրոպը քաշքշում էր վիշապիկի ականջները, վիշապիկը՝ Մեսրոպի: Բանն այն է, որ երկուսն էլ ատամ էին հանում, դրանից էլ նրանց ականջները մի քիչ ցավում էին:
Հանկարծ Մեսրոպի աչքի առաջ վիշապիկի ականջներն անսովոր երկարեցին, և աջ ականջից ինչ-որ գրություն ընկավ:
Մի օր նկարիչը աքաղաղ է նկարում, բայց մոռանում է գունավորել այն: Այդպես աքաղաղը դուրս է գալիս զբոսնելու և նկատում, որ բոլորը ծիծաղում են իր վրա, նույնիսկ՝ ճուտիկները։
