Ճանաչողական զարգացում խաղերի միջոցով՝ հիշողության և վերլուծական մտածողության խթանում

Այս շրջանում փոքրիկն սկսում է հասկանալ պատճառահետևանքային կապերը, տարբերել իր մոտ եղած առարկաները, ճանաչել ձայներ, դեմքեր և կրկնվող գործողություններ։ Ճանաչողական խաղերն այս փուլում կարևոր դեր ունեն՝ խթանելով հիշողությունն ու վերլուծական մտածողությունը՝ առանց ճնշելու երեխայի բնական հետաքրքրասիրությունը։

 Ինչ է ճանաչողական զարգացումը

Ճանաչողական զարգացումը երեխայի մտածելու, վերլուծելու, հիշելու, հասկանալու և խնդիրներ լուծելու կարողությունների առաջընթացն է։ Այն կապված է երեխայի ուղեղի զարգացման և արտաքին աշխարհի ընկալման ձևերի հետ։

 Ինչ կարող է անել 6-12 ամսական երեխան

• Ծանոթ ձայներին արձագանքել

• Փոքր խաղալիքներ գտնել թաքցրած վայրերում

• Նկատել, թե երբ որևէ բան անհետանում է

• Ընդօրինակել ձայներ կամ ժեստեր

• Ցույց տալ նախընտրած առարկան

 Խաղեր, որոնք զարգացնում են ճանաչողական կարողությունները

 1․ «Ո՞ւր է թաքնված» խաղը

Թաքցրեք որևէ փոքր խաղալիք սրբիչի տակ և հուշեք, որ գտնի։
Օգուտը․ զարգացնում է հիշողությունն ու բացահայտման կարողությունը։

 2․ Պատճառահետևանքային խաղալիքներ

Օրինակ՝ կոճակը սեղմելիս ձայն արձակող արջուկներ։
Օգուտը․ երեխան սկսում է հասկանալ, որ իր գործողությունը արդյունք է բերում։

 3․ Տուփից դուրս հանելու խաղեր

Տուփի մեջ դրեք տարբեր նյութերից և տարբեր չափսի առարկաներ։ Թող երեխան դիպչի, դուրս հանի, հետ դնի։
Օգուտը․ զարգացնում է տարբերակումը, կենտրոնացումը, հիշողությունը։

 4․ Նկարների քարտեր և անվանումներ

Օրինակ՝ քարտ՝ «շուն», և միաժամանակ բարձրաձայնել «շուն» բառը։
Օգուտը․ բառապաշարի հիմքի ձևավորում, ձայնի և պատկերի կապի ընկալում։

 5․ Ընդօրինակման խաղեր

Ձեռքով թաթախել օդը, գլխով շարժում անել և սպասել, որ երեխան կրկնի։
Օգուտը․ ուշադրության կենտրոնացում, լսելու և արձագանքելու զարգացում։

 Ինչու են կարևոր այս խաղերը

• Զարգացնում են հիշողություն, վերլուծական մտածողություն, ուշադրություն

• Ստեղծում են մտավոր ակտիվության հիմք՝ նախապատրաստելով լեզվի, թվաբանական և տարածական մտածողության զարգացմանը

• Օգնում են երեխային գտնել լուծումներ և ստեղծել կապեր իրադարձությունների միջև

❗ Խորհուրդներ ծնողներին

• Մի՛ ստիպեք երեխային խաղալ՝ խաղը պետք է լինի հաճելի, ոչ պարտադրական

• Օգտագործեք պարզ խաղալիքներ՝ տարբեր նյութերից և գույներից

• Խաղերի ընթացքում խոսեք երեխայի հետ՝ բացատրելով գործողությունները

• Կրկնեք նույն խաղերը, որպեսզի երեխան ընկալի օրինաչափությունները

• Խրախուսեք փոքրիկին, նույնիսկ եթե միանգամից չի հասնում արդյունքին

Վերջաբան

Ճանաչողական խաղերը ոչ միայն զվարճալի են, այլ երեխայի ուղեղի զարգացման անկյունաքարն են։ Տրամադրելով ժամանակ, ուշադրություն և խրախուսանք՝ ծնողները կարող են նպաստել մի փոքրիկ մտավոր հրաշքի ձևավորմանը։