Երեխայի հուզական զարգացման կարևոր փուլերը մինչև 3 տարեկան

1-3 տարեկան ժամանակահատվածը համարվում է այս ոլորտում ամենաակտիվ և նշանակալի փուլերից մեկը։

0-12 ամիս – Կապի ձևավորում և վստահություն

• Հիմնական կարիքներ․ Նորածինը սկսում է հասկանալ, որ իր կարիքներին արձագանքում են։ Երբ ծնողը ժամանակին կերակրում, գրկում և հանգստացնում է նրան, փոքրիկի մեջ ձևավորվում է հիմնական վստահություն աշխարհի հանդեպ։

• Հուզական արտահայտություններ․ 2-3 ամսից սկսում է ժպտալ, իսկ 6 ամսից ծիծաղել ու արձագանքել ձայներին։

• Կապի ամրապնդում․ Հաճախակի գրկելը, շփումը և աչքերի հետ կոնտակտը նպաստում են ամուր հուզական կապի ստեղծմանը։

1-2 տարեկան – Անկախության փորձ և ինքնության ձևավորում

• Անձնական տարածքի զգացում․ Այս շրջանում երեխան սկսում է հասկանալ, որ ինքը առանձին անհատ է, և փորձում է անել բաներ ինքնուրույն։

• «Չեմ ուզում» փուլ․ Սկսում է արտահայտել սեփական ցանկությունները և հրաժարվել ծնողի առաջարկներից։ Սա նորմալ է և արտացոլում է ինքնավարության զարգացումը։

• Հուզական բառապաշար․ Երեխան սովորում է արտահայտել ուրախություն, վախ, զայրույթ, և սկսում է հասկանալ ուրիշների զգացմունքները։

2-3 տարեկան – Սոցիալական և հուզական գիտակցություն

• Զգացմունքների վերահսկում․ Երեխան դեռ դժվարանում է ամբողջությամբ կառավարել հույզերը, բայց արդեն փորձում է հանգստանալ ծնողի օգնությամբ։

• Զգացմունքների անուններ․ Սովորում է ասել «ուրախ եմ», «տխուր եմ», «զայրացած եմ» և հասկանում է դրանց իմաստը։

• Խաղային համագործակցություն․ Սկսում է խաղալ այլ երեխաների հետ, սովորում է կիսվել խաղալիքներով, բայց երբեմն դեռ գերադասում է խաղալ միայնակ։

• Զգացմունքային համակրանք․ Կարող է գրկել կամ հանգստացնել տխուր ընկերոջը կամ ծնողին՝ ընդօրինակելով տեսած վարքագիծը։

Խորհուրդներ ծնողներին

• Հաճախ խոսեք երեխայի զգացմունքների մասին («Դու հիմա տխուր ես, որովհետև…»), դա կօգնի նրան սովորել արտահայտել իր վիճակը։

• Հիշեք, որ գրկելը և ֆիզիկական ջերմությունը մինչև 3 տարեկանը երեխայի համար ամենաազդեցիկ հուզական աջակցությունն է։

• Թույլ տվեք երեխային փորձել և սխալվել, նույնիսկ եթե դա ժամանակ է խլում․ դա հուզական հասունացման բնական մասն է։