Քույրերի և եղբայրների մրցակցությունը. պատճառներ, հետևանքներ և ծնողների դերը

Այս մրցակցությունը հաճախ ծագում է երեխաների միջև սիրո, ուշադրության և ճանաչման համար պայքարից: Ծնողների համար կարևոր է հասկանալ այս երևույթի պատճառները, հետևանքները և ինչպես կարելի է կառավարել այն՝ ընտանեկան ներդաշնակությունը պահպանելու համար:

Մրցակցության պատճառները

Քույրերի և եղբայրների միջև մրցակցությունը հիմնականում պայմանավորված է հետևյալ գործոններով.

1. Ուշադրության համար պայքար
   Երեխաները հաճախ մրցակցում են ծնողների ուշադրության համար: Երբ ընտանիքում հայտնվում է նոր երեխա, ավելի մեծ երեխան կարող է զգալ, որ իր տեղը կորցրել է: Այս զգացումը կարող է հանգեցնել ագրեսիվ վարքագծի կամ նույնիսկ ռեգրեսիայի՝ երբ երեխան սկսում է վարվել ավելի փոքր տարիքին բնորոշ ձևով:

2. Անհատականության ձևավորում
   Երեխաները մրցակցում են նաև իրենց անհատականությունն արտահայտելու համար: Նրանք ցանկանում են աչքի ընկնել իրենց յուրահատկությամբ և ապացուցել, որ իրենք արժանի են ծնողների գնահատանքին:

3. Տարիքային տարբերություններ
   Տարիքով մեծ երեխաները հաճախ ավելի շատ պատասխանատվություն են կրում, ինչը կարող է առաջացնել լարվածություն փոքրերի հետ հարաբերություններում: Միաժամանակ, փոքր երեխաները կարող են զգալ, որ իրենց ազատությունները սահմանափակվում են մեծ եղբայրների կամ քույրերի կողմից:

4. Ծնողների վարքագիծ
   Երբեմն ծնողները, առանց նկատի ունենալու, նպաստում են մրցակցությանը՝ նախապատվություն տալով մի երեխայի մյուսի նկատմամբ: Այս վարքագիծը կարող է խորացնել երեխաների միջև հակամարտությունները:

Մրցակցության հետևանքները

Քույրերի և եղբայրների միջև մրցակցությունը կարող է ունենալ ինչպես դրական, այնպես էլ բացասական հետևանքներ:

• Դրական կողմեր
  Մրցակցությունը կարող է սովորեցնել երեխաներին լուծել կոնֆլիկտները, պաշտպանել իրենց դիրքերը և հարգել ուրիշների կարծիքը: Այն նաև կարող է խթանել երեխաներին զարգացնել իրենց ունակությունները և աչքի ընկնել տարբեր բնագավառներում:

• Բացասական կողմեր
  Եթե մրցակցությունը չափազանցված է, այն կարող է հանգեցնել երկարատև թշնամանքի, անտարբերության կամ նույնիսկ հոգեբանական խնդիրների: Երեխաները կարող են զգալ, որ իրենց սիրում են պակաս, ինչը ազդում է նրանց ինքնագնահատականի վրա:

Ինչ կարող են անել ծնողները

Ծնողները կարող են կարևոր դեր խաղալ քույրերի և եղբայրների միջև մրցակցությունը կառավարելու գործում: Ահա մի քանի խորհուրդ.

1. Հավասար ուշադրություն
   Կարևոր է, որ ծնողները հավասարապես ուշադրություն դարձնեն բոլոր երեխաներին: Պետք է խուսափել մի երեխային ավելի շատ գնահատելուց կամ գուրգուրելուց:

2. Չհամեմատել
   Երեխաներին չպետք է համեմատել միմյանց հետ: Յուրաքանչյուր երեխա ունի իր ուժեղ կողմերը, և դրանք պետք է ընդգծել:

3. Անհատական ժամանակ
   Կարևոր է յուրաքանչյուր երեխայի հետ առանձին ժամանակ անցկացնել: Սա կօգնի երեխային զգալ, որ նա հատուկ է և սիրված:

4. Կոնֆլիկտների կառավարում
   Երբ երեխաները վիճում են, կարևոր է օգնել նրանց լուծել կոնֆլիկտը խաղաղ ճանապարհով: Պետք է սովորեցնել նրանց լսել միմյանց և փոխզիջումների գնալ:

5. Ընտանեկան ավանդույթներ
   Ստեղծել ընտանեկան ավանդույթներ, որոնք կօգնեն երեխաներին զգալ միասնություն: Օրինակ՝ ընտանեկան ժողովներ, համատեղ ճանապարհորդություններ կամ խաղեր:

6. Պատրաստել նոր երեխայի համար
   Եթե ընտանիքում նոր երեխա է սպասվում, կարևոր է պատրաստել ավելի մեծ երեխաներին: Թույլ տվեք նրանց մասնակցել փոքրիկի խնամքին և զգալ իրենց կարևորությունը:

7. Սահմաններ և կանոններ
   Հաստատեք հստակ կանոններ, որոնք կօգնեն կանխել վիճաբանությունները: Օրինակ՝ արգելել ֆիզիկական բռնությունը կամ վիրավորական խոսքերը:

8. Խրախուսել համագործակցությունը
   Փոխարենը խրախուսեք երեխաներին համագործակցել և օգնել միմյանց: Սա կօգնի նրանց զարգացնել թիմային ոգին և փոխըմբռնում:

Եզրափակում

Քույրերի և եղբայրների միջև մրցակցությունը բնական երևույթ է, որը կարող է ունենալ ինչպես դրական, այնպես էլ բացասական ազդեցություն: Ծնողների դերը կայանում է նրանում, որ նրանք կարողանան կառավարել այս մրցակցությունը և օգնել երեխաներին սովորել փոխհարգանք, համագործակցություն և կոնֆլիկտների խաղաղ լուծում: Հիշեք, որ յուրաքանչյուր երեխա հատուկ է, և նրանց միջև ներդաշնակ հարաբերություններ ստեղծելը կախված է ձեր սիրուց, ուշադրությունից և հավասար վերաբերմունքից: