Հորմոնալ համակարգը կենսաբանական նուրբ մեխանիզմ է, որն ազդում է մարդու օրգանիզմի բազմաթիվ գործառույթների վրա՝ ներառյալ վերարտադրողականությունը։
Երբ այս համակարգում խանգարումներ են առաջանում, հատկապես կանանց մոտ, դա կարող է հանգեցնել անպտղության՝ դժվարություն կամ անկարողություն հղիանալու։
Ինչո՞ւ է հորմոնալ հավասարակշռությունը կարևոր վերարտադրողականության համար
Կանանց վերարտադրողական համակարգի աշխատանքը ղեկավարվում է մի շարք հորմոններով, որոնց ճիշտ համադրված գործունեությունն ապահովում է ձվաբջջի հասունացումը, ձվազատումը (օվուլյացիա), արգանդի լորձաթաղանթի պատրաստումը բեղմնավորված ձվաբջջի ընդունման համար և հղիության պահպանությունը։ Այս հորմոններն են՝
-
Էստրոգեն
-
Պրոգեստերոն
-
Ֆոլիկուլ-խթանիչ հորմոն (FSH)
-
Լուտեինիզացնող հորմոն (LH)
-
Պրոլակտին
-
Թիրոիդային հորմոններ (TSH, T3, T4)
Սրանցից որևէ մեկի աննորմալ մակարդակը կարող է խանգարել ձվաբջջի հասունացմանը կամ օվուլյացիային, իսկ որոշ դեպքերում՝ հանգեցնել լիարժեք մենստրուալ ցիկլի բացակայության։
Հորմոնալ խանգարումների հիմնական պատճառները
-
Պոլիկիստոզ ձվարանների համախտանիշ (PCOS) – FSH ու LH մակարդակների անհամամասնությունը խանգարում է ձվաբջջի բնականոն զարգացմանը։
-
Վահանագեղձի խնդիրներ – թե՛ գերզգայուն (հիպերթիրեոզ), և թե՛ թերի աշխատող (հիպոթիրեոզ) վահանագեղձը կարող է խաթարել հորմոնային ֆոնը։
-
Հիպերպրոլակտինեմիա – Պրոլակտինի բարձր մակարդակը ճնշում է օվուլյացիան։
-
Սթրես ու քնի խանգարումներ – Դրանք փոխում են կորտիզոլի ու այլ հորմոնների մակարդակները՝ ազդելով ամբողջ ցիկլի վրա։
-
Անբավարար կամ ավելորդ քաշ – Քաշային փոփոխությունները կարող են ազդել լեպտինի և ինսուլինի մակարդակների վրա՝ փոխելով հորմոնային հավասարակշռությունը։
Ի՞նչ անել հորմոնալ անպտղության դեպքում
-
Լաբորատոր հետազոտություն․ Տարբեր հորմոնների արյան վերլուծությունը կարող է պարզել հիմնական խնդիրը։
-
Ուլտրաձայնային հետազոտություն․ Օգնում է պարզել ձվարանների և արգանդի վիճակը։
-
Բժշկական միջամտություններ․
-
Հորմոնալ բուժում (օրինակ՝ կլոմիֆեն կամ այլ դեղեր օվուլյացիայի խթանման համար)
-
Վահանաձև գեղձի հորմոնների կարգավորում
-
Սթրեսի նվազեցման միջոցներ, սպորտ, առողջ քուն
-
Հորմոնալ հավասարակշռությունը առանցքային է առողջ վերարտադրողական համակարգի համար։ Եթե հղիանալու փորձերն անարդյունք են լինում մեկ տարուց ավելի, խորհուրդ է տրվում խորհրդակցել մասնագետի հետ և անցնել համապատասխան հորմոնալ հետազոտություններ։ Ժամանակին հայտնաբերված և բուժված հորմոնային խանգարումները կարող են զգալիորեն բարձրացնել հղիանալու հնարավորությունը։