Ինչու է կարևոր գովել և ոչ թե քննադատել երեխային

Հատկապես զգայուն տարիքներում երեխայի նկատմամբ կիրառվող խոսքը, պահվածքը և գնահատականը կարող են ձևավորել նրա ինքնագնահատականը, հավատը սեփական ուժերի նկատմամբ և ամբողջ կյանքի վրա ազդեցություն թողնել:

Շատ հաճախ մեծահասակները, ցանկանալով երեխային դաստիարակել կամ ուղղել սխալները, դիմում են քննադատության: Սակայն ժամանակակից հոգեբանությունը հստակ ցույց է տալիս, որ գովասանքն ավելի արդյունավետ է, քան բացասական մեկնաբանությունները:

Գովասանքը՝ որպես մոտիվացիայի աղբյուր

Երբ երեխան գովասանքի է արժանանում, նա զգում է, որ իր ջանքերը նկատվում են և գնահատվում: Սա առաջացնում է դրական հույզեր, մեծացնում է մոտիվացիան և նպաստում է նրա ցանկությանը՝ շարունակել առաջադիմել: Գովելը երեխային սովորեցնում է, որ նա կարող է հասնել հաջողության, եթե աշխատի ու փորձի:

Ի՞նչ է տեղի ունենում քննադատության ժամանակ

Քննադատությունը հաճախ ընկալվում է որպես մերժում կամ չսիրելու դրսևորում: Երեխան սկսում է մտածել, թե ինքը «բավարար չէ», «սխալ է», և այս մտածելակերպը աստիճանաբար սկսում է խեղդել նրա ինքնավստահությունը: Որոշ երեխաներ փորձում են ապացուցել իրենց արժեքը, սակայն շատերն ուղղակի հրաժարվում են փորձել, վախենալով կրկին ձախողվել:

Ինչպե՞ս կարելի է կառուցողական ձևով փոխարինել քննադատությունը

Ուշադրություն դարձրեք ջանքին, ոչ թե միայն արդյունքին
Օրինակ՝ փոխարենը ասելու՝ «Դու շատ սխալներ ունես», կարելի է ասել՝ «Տեսնում եմ, որ շատ ես աշխատել, եկ միասին նայենք, թե որտեղ կարելի է ավելի լավ անել»։
Գովեք կոնկրետ գործողություն
Գովասանքը պետք է լինի հստակ. «Շատ լավ է, որ ինքնուրույն պատրաստեցիր դասերդ» ավելի ազդեցիկ է, քան պարզապես «Դու լավ ես»:
Ստեղծեք վստահության միջավայր
Երեխան պետք է իմանա, որ դուք նրա կողքին եք անկախ ամեն ինչից՝ թե հաջողության, թե ձախողման պահին:

Եզրակացություն

Երեխան մեծանում է այն խոսքերի և վերաբերմունքի ներքո, որոնք լսում է իր ամենամոտ մարդկանցից: Եթե դուք ցանկանում եք դաստիարակել վստահ, անկախ և ինքնաբավ անհատ, ընտրեք գովելը՝ որպես դաստիարակության գլխավոր գործիք: Քննադատությունը կարող է կոտրել, իսկ գովասանքը՝ կառուցել: