Երեխայի կյանքի առաջին երեք տարիները հույզերի, կապի և սոցիալական վարքի ձևավորման հիմնարար փուլն են։
Այս ժամանակահատվածում երեխան սովորում է, թե ինչպես է շփվում շրջապատի հետ, ինչպես է խաղում մյուսների հետ, և ինչպես է արձագանքում «ոչ»-ին կամ սահմաններին։ Ծնողի, խնամողի կամ մանկավարժի աջակցությունը կարևորվում է այս փուլում՝ դրական օրինակի, համբերատարության և սիրով ուղեկցված մոտեցման միջոցով։
Խաղալը՝ որպես սոցիալական զարգացման հիմք
1-2 տարեկան երեխաները հաճախ նախընտրում են միայնակ խաղալ, բայց այդ փուլը բնական է․ դա կոչվում է «զուգահեռ խաղ»։ 2.5-ից 3 տարեկանում նրանք սկսում են մասնակցել ինտերակտիվ խաղերի։
Ինչ անել ծնողի կողմից․
-
Խրախուսել խաղը հասակակիցների հետ՝ նույնիսկ կարճ պահերի։
-
Հիշեցնել պարզ կանոններ՝ «մենք հերթով ենք խաղում», «հիմա նրա հերթն է»։
-
Տալ խաղալիքներ, որոնք հեշտ են կիսվելու կամ համատեղ օգտագործելու համար։
Կիսվել սովորելը
Կիսվելը բնական հմտություն չէ, այլ բան, որին երեխան պետք է սովորի ժամանակի ընթացքում։ 1-3 տարեկանում երեխայի մտածողությունը egocentric է՝ կենտրոնացած միայն իր ցանկությունների վրա։ Կիսվել սովորելու համար նրան պետք է օրինակներ և հստակ ուղղորդում։
Օգտակար խորհուրդներ․
-
Միշտ չպահանջել անմիջապես կիսվել, այլ բացատրել՝ «եթե ավարտեցիր խաղդ, կարող ես տալ նրան»։
-
Խաղալ դերային խաղեր՝ «պատկերացնենք՝ դու ես տիրիկ, իսկ ես՝ քո հյուրն եմ»։
-
Գովել՝ երբ երեխան ինքնուրույն կիսվում է, նույնիսկ կարճ ժամանակով։
Սահմաններ դնելը՝ ի՞նչ է «ոչ»-ի ուժը
Երեխան պետք է իմանա ինչ կարելի է և ինչ չի կարելի։ Այդ սահմաններն օգնում են նրան զգալ անվտանգություն և կանխատեսելիություն։ Սահմանները պետք է լինեն պարզ, հասկանալի ու հետևողական։
Ինչպես սահմանել առանց վախեցնելու․
-
Օգտագործել կարճ ու պարզ արտահայտություններ․ «Այդպես անել չի կարելի․ ցավ է տալիս»։
-
Ներկայացնել այլընտրանք․ «Դու կարող ես թղթի վրա նկարել, բայց ոչ պատին»։
-
Հետևողական լինել՝ եթե մի բան արգելվում է, պետք է միշտ արգելվի։
Ծնողների դերը
-
Հաճախ խոսեք երեխայի հետ իր ու ուրիշների զգացումների մասին։
-
Օգտագործեք խաղերն ու հեքիաթները՝ հմտություններ բացատրելու համար։
-
Հիշեք՝ երեխաները սովորում են օրինակով, ոչ միայն բառերով։
