Շփումը երեխայի հետ․ ծնունդից մինչև դպրոց

Ծնունդից մինչև դպրոց երեխայի հետ հարաբերությունները ձևավորում են նրա ինքնավստահությունը, հետաքրքրասիրությունը և սոցիալական հմտությունները։ Այս հոդվածում կքննարկենք, թե ինչպես ճիշտ շփվել երեխայի հետ տարբեր տարիքի փուլերում։

0-6 ԱՄԻՍ

• Շփման հիմքը՝ ջերմություն, սիրալիրություն և անվտանգություն։

• Հետադարձ կապ՝ խոսեք նրա հետ, ժպտացեք, արձագանքեք նրա ձայներին։

• Շոշափելիություն՝ գրկախառնություններ, մաշկի շփում (skin-to-skin contact)։

• Ձայնային ազդակներ՝ մեղմ խոսք, մայրիկի ձայնի կարևորությունը։

6-12 ԱՄԻՍ

• Կապ հաստատելու ձևեր՝ ժպիտ, ժեստեր, ձայներ արձակելը։

• Խոսելու ձևեր՝ պարզ բառեր, կրկնվող արտահայտություններ։

• Խաղեր՝ թաքնված առարկաներ գտնել (peekaboo), երաժշտական խաղեր։

• Համատեղ ժամանակ՝ ընթերցանություն, հեքիաթներ, մանկական երգեր։

1-3 ՏԱՐԵԿԱՆ

• Խոսակցական հմտությունների զարգացում՝ անվանել առարկաները, պարզ նախադասություններով խոսել։

• Զգացմունքային կապ՝ երեխային լսել, հասկանալ, խրախուսել նրա արտահայտությունները։

• Սահմաններ դնել՝ բայց սիրալիր ձևով։

• Սոցիալական հմտություններ՝ ուրիշների հետ խաղալ սովորեցնել։

• Փորձարկումների փուլ՝ թողեք, որ երեխան ինքնուրույն որոշումներ ընդունի։

3-6 ՏԱՐԵԿԱՆ

• Պատմություններ և երևակայություն՝ խրախուսեք հորինված պատմություններ ստեղծել, նկարել, դերային խաղեր խաղալ։

• Հարցեր տալու փուլ՝ պատասխանեք երեխայի հարցերին հանգիստ և մանրամասն։

• Ինքնարտահայտման զարգացում՝ սովորեցրեք պատմել օրվա մասին, նկարագրել իր զգացմունքները։

• Սոցիալական կապեր՝ ընկերների հետ խաղեր, հարգանքի ու համբերության սովորեցում։

• Հոգեբանական պատրաստություն դպրոցին՝ ուշադրության կենտրոնացում, տրամաբանական խաղեր, կանոնների հետևելու սովորություն։

6 ՏԱՐԵԿԱՆ ԵՎ ԱՎԵԼԻ

• Անկախություն՝ խրախուսել որոշումների կայացումը, պատասխանատվության զգացում ձևավորել։

• Զրույցներ զգացմունքների մասին՝ խոսել վախերի, անհանգստությունների, հաջողությունների ու ձախողումների մասին։

• Ընթերցանություն և ուսուցում՝ զարգացնել հետաքրքրասիրությունը, խրախուսել հարցեր տալ։

• Սոցիալական ադապտացիա՝ քննարկել բարեկամության, ազնվության, էթիկայի հարցերը։

Հիմնական սկզբունքներ

• Լսել և հասկանալ երեխային՝ առանց դատելու։

• Տրամադրել որակյալ ժամանակ՝ առանց հեռախոսի կամ այլ շեղումների։

• Ազնիվ և բաց շփում՝ երեխային սովորեցնել արտահայտել իր մտքերն ու զգացմունքները։

• Խրախուսել փորձերը՝ թույլ տալ, որ ինքնուրույն բաներ փորձի, սխալվի և սովորի։

Երեխայի հետ շփումը ոչ միայն սերն ու հոգատարությունն է, այլև նրա անհատականության ձևավորման ամենակարևոր գործիքներից մեկը։ Խրախուսելով նրա հետաքրքրասիրությունը, աջակցելով նրա ինքնարտահայտմանը և ստեղծելով ապահով միջավայր՝ դուք կօգնեք երեխային զարգանալ որպես առողջ և երջանիկ անհատ։